ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΕΡΓΙΟΥ ΤΟΥ ΡΑΝΤΟΝΕΖ

ΥΠΟ ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ ΤΟΥ ΣΟΦΟΥ

 

ЖИТИЕ ПРЕПОДОБНАГО И БОГОНОСНАГО ОТЦА НАШЕГО, ИГУМЕНА СЕРГИА ЧЮДОТВОРЦА. СПИСАНО БЫСТЬ ОТ ПРѢМУДРѢЙШАГО ЕПИФАНИА

ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ

 

 

1. Δξα τ Θε πντων νεκεν, διν δοξζεται ε τ µγα κα τρισγιον ατο νοµα, πντοτε δεδοξασµνον στιν. Δξα Θε τ ψστ, τ ν Τριδι ανουµν, ς λπς µν πρχει, φς κα ζω µν, ες ν πιστεοµεν, ες ν βαπτσθηµεν, ν ζµεν κα κινούµεθα κα σµν[1]. Δξα τ δεξαντι µν τν βον νδρς γου κα γροντος πνευµατικο. Γινώσκει γρ Κριος τος δοξζοντας ατν δοξζειν[2], κα τος ελογοντας ατν ελογεν, κα ε δοξζων τος γους ατο, τος δοξζοντας ατν βίῳ γν κα θεαρστ κα γαθ.

 

Слава Богу о всемь и всячьскых ради, о нихже всегда прославляется великое и трисвятое имя, еже и присно прославляемо есть! Слава Богу вышнему, иже въ Троици славимому, еже есть упование наше, свѣт и живот нашь, въ негоже вѣруем, вън же крестихомся, о немже живемь, и движемся, и есмы![1] Слава показавшему нам житие мужа свята и старца духовна! Вѣсть бо Господь славити славящая его и благословяти благословящая его, еже и присно прославляет своя угодникы, славящая его житиемъ чистым, и богоугодным, и добродѣтелным.

2. Εχαριστοµεν τ Θε π τ πολλ ατο γαθτητι, τ ν µν νεργουμέν, καθς επεν κα πστολος· χρις δ τ Θε π τ νεκδιηγτ ατο δωρε[3]. Μλλον μν ον μς δε νν εχαριστεν ν παντ τ Θε, τι ν τας µραις µν, ν σχτοις καιρος κα χρνοις, δωκεν µν τοιοτον γιον γροντα ν τ χρ µν, τ ν σκότει κειμέν, λγω δ τν σιον κρ Σργιον. Τ μνμα ατο στιν ν µν[4] κα νώπιον μν, μετ πστεως πάντοτε προσπίπτοντες µεγλην παρηγοραν τας ψυχας µν λαμβάνομεν, κα σφδρα κ τούτου φελούµεθα· ληθς γρ στι µγα τοτο τ δρον, παρ Θεο δόθη μν.

 

Благодарим Бога за премногу его благость, бывшую на нас, якоже рече апостолъ: «Благодать Богу о неизреченнѣм его дарѣ[2] Паче же нынѣ длъжны есмы благодарити Бога о всем, еже дарова намъ такова старца свята, глаголю же господина преподобнаго Сергиа, в земли нашей Русстѣй, и въ странѣ нашей полунощнѣй, въ дни наша, въ послѣдняя времена и лѣта. Гробъ его у нас и пред нами есть, к нему же вѣрою повсегда притекающе, велико утѣшение душам нашимъ приемлем и от сего зѣло пользуемся; да поистинѣ велико то есть намь от Бога дарование даровася.

3. Θαυµζω δ πς, χρνου τοσοτου διελθντος, βος ατο ο γγραπται. Πολ δπ τοτ λγησα, τι δη περ τοιοτου γου γροντος, θαυµαστο τε πνυ κα παναγθου, πντε κα εκοσιν τεσιν δη κεκοιμημένου, οδες πετλµησε γρψαι, οχ ο πωθεν οδο πλησον, οχ ο µεζονες οδο λάττονες, ο µν µ βουλόμενοι, ο δ λαν ζµενοι. νιαυτο, µλλον δ διετίας π τς το γροντος κοιµήσεως παρελθούσης, ταλαπωρος κα πάντολµος γώ, θρρησα π τοτ. Τέλος, πρς τν Θεν στενξας κα τς το γροντος εχς πικαλεσµενος ρξάμην λεπτοµερς σκιαγραφεν λίγα τιν κ το βου ατο, λγων κατµαυτόν· Οχ πρ οουδήτινος καυχμαι, λλ διμαυτν, ποθσες τε µνµης κα λυσιτελεας νεκα, γρφω. Εκοσι δλοις τεσιν εχον παρμο τ τν τοιούτων γραφν ελητάρια, κεφαλίδας τινς περ τς το γέροντος ζως σχεδιασμένας περιέχοντας, νίας μν ν εληταρίοις, νίας δν κώδιξι, ε κα οκ φεξς συνεπομένας, λλ τς μν προσθίους πισθεν, τς δπισθίους μπροσθεν.

 

Дивлю же ся о семъ, како толико лѣтъ минуло, а житие его не писано. О семъ съжалихся зѣло, како убо таковый святый старець, пречюдный и предобрый, отнеле же преставися 26 лѣтъ преиде, никтоже не дръзняше писати о немь, ни далнии, ни ближнии, ни большие, ни меншие: болшие убо яко не изволяху, а меншии яко не смѣаху. По лѣте убо единѣм или по двою по преставлении старцѣвѣ азъ, окаанный и вседръзый, дръзнух на сие. Въздохнув къ Богу и старца призвавъ на молитву, начяхь подробну мало нѣчто писати от житиа старьцева, и к себѣ вътайнѣ глаголя: «Азъ не хватаю ни пред кым же, но себѣ пишу, а запаса ради, и памяти ради, и ползы ради». Имѣях же у себѣ за 20 лѣтъ приготованы таковаго списаниа свитки, в нихже бѣаху написаны нѣкыя главизны еже о житии старцевѣ памяти ради: ова убо въ свитцѣхъ, ова же в тетратѣх, аще и не по ряду, но предняя назади, а задняя напреди.

4. Κα οτως μου χρόνοις τοσούτοις πεκδεχομένου, προσεδώκουν ε τις μείζων τε κα σοφώτερος μο συγγράψειε τν βίον ατο, να κγ ατς προσδραμν προσπέσω ατ, κα παρατο διδαχθναιμοί τε κα σωφρονισθναι. λλπερωτήσας κα κούσας κα σαφς γνωκς μηδέν λλοθι που περ τούτου γράφοντα, διελογιζόμην κατμαυτόν, τίνος νεκα σύχιος τ ντι κα ερηνική κα μωμός τε κα νάρετος το σίου βιοτή χρόνοις πολλος γραφς οκ ξίωται. Οτως ον διλθον χρόνον οκ λίγον, μηχανί περιπεσών, διαλογισμος σχολάζων, λύπ προσβαλλόμενος κα ν καταπληττόμενος κα πιθυμί ττώμενος. πεισλθέ μοι δ βουλ κόρεστος, τίνι δ τρόπ ναλαβεν με συγγράψαι τ περ τς το σίου μν γέροντος βιώσεως, ε κα κ πολλν λίγα.

 

И сице ожидаюшу ми в таковаа времена и лѣта, и жадающу ми того, дабы кто паче мене и разумнее мене описалъ, яко да и азъ шед поклонюся ему, да и мене поучит, и вразумитъ. Но распытавъ, и услышавъ и увѣдавъ извѣстно, яко никтоже нигдѣ же речеся не писаше о немь, и се убо егда въспомяну или услышу, помышляю и размышляю: како тихое, и чюдное, и добродѣтелное житие его пребысть бес писаниа по многа времена? Пребых убо нѣколико лѣт, акы бездѣленъ в размышлении, недоумѣниемь погружаяся, и печалию оскръбляяся, и умом удивляяся, и желанием побѣждаася. И наиде ми желание несыто еже како и коим образом начяти писати, акы от многа мало, еже о житии преподобнаго старца.

 

5. Ερον δ γροντς τινας, τος ν ποκρσεσι σοφος κα βουλευτικος κα εφρονας, κα πηρτησα ατος περ τούτου, να ποπασωσι τν πιθυμαν μου, κα συμφρασμενος τς μς βουλς ατος, ε ξιον μ γράφειν, πόκρισιν λαβον ν τοιούτοις ρμασιν· ς μν γρ τοπν στι κα νξιον τος τν σεβν βους σκοπεν τε κα περιγρφειν, οτω δνξιν στι τος τν γων νδρν βους ξ μελείας καταλιπεν, κα γρφους φιναι κα τ σιωπ παραδοναι κα ες λησμοσνην προστιθναι. Ε δνδρς γου βος γραφήσεται, κ τοτου κρδος μγα ξαρεται κα παρηγορα γνεται μο τ τε συγγρψαντι κα στορσαντι κα κοσαντι. Ε δο γραφήσεται [γροντος γου βος], ο δατπται κα μεμνημένοι τούτου ποθάνωσιν, τί ρα νάγκη στ μν τοιαύτην κα τοσοτην φλειαν ες λησμοσνην προστιθεμνοις κα σπερ τ βθ τ σιωπ κδιδομνοις; Ε μν ο γραφήσεται βος ατο, ποίῳ τρπ γνσονται ο μ γνωρσαντες κα μ εδτες ατόν, οος ν [ γιος] κα πόθεν, πς γεννθη κα φυ, πς κρη κα νηψε, πς διεβωσε κα οον ν τ τλος ατο; Επερ δ γραφήσεται, κα τοτου τις κοων ζηλσ μιμητς γενέσθαιατο, φεληθσεται σφδρα. Λγει γρ Μγας Βασλειος·Γνου ζηλωτς τν ρθς βιοντων, κα τοτων τς πρξεις γγραφε τ σ καρδίᾳ[5]. ρα πς καταγγλλει τος τν γων βους, ο μνον π το χρτου ναγρφειν, λλ κα π τ δίᾳ καρδίᾳ λυσιτελεας νεκεν, κα μ ποκρπτειν μηδ σιγ φαιρεσθαι· τ μν γρ το βασιλως μυστριον καλν στιν κατακρπτειν, τ δ Θεο ργα ναγγλλειν γαθν στιν κα φλιμον.

 

И обрѣтох нѣкыя старца премыдры въ отвѣтех, разсудны и разумны, и въпросих я о нем, яко да препокоят мое желание, и рѣх има, аще достоит писатися. Они же отвѣщавше, рекоша: «Якоже бо нелѣпо и не подобает житиа нечистивых пытати, сице не подобает житиа святых муж оставляти, и не писати, и млъчанию предати, и в забытие положити. Аще бо мужа свята житие списано будет, то от того плъза велика есть и утѣшение вкупѣ списателем, сказателем, послушателем; аще ли же старца свята житие не писано будет, а самовидци и памятухи его аще будут преставилися, то кая потреба толикую и таковую плъзу в забытии положити и, акы глубинѣ, млъчанию предати? Аще не писано будет житие его, то по чему вѣдати не знавшим и не вѣдавшимь его, каковъ былъ, или откуду бѣ, како родися, и како възрасте, и како пострижеся, и како въздръжася, и како поживе, и каковъ имѣ конець житию? Аще ли будет писано, и сие нѣкто слышавъ, поревнуеть въслѣд житиа его ходити и от сего приимет ползу. Пишет же Великий Василие:[3] “Буди ревнитель право живущимъ и сих житие и дѣание пиши на сердци своемь”. Виждь, яко велит житиа святых писати не токмо на харатиах, но и на своем сердци плъзы ради, и не скрывати и ни таити: тайна бо царева лѣпо есть таити, а дѣла Божиа проповѣдати добро есть и полезно».

 

6. Κα κ ττε πιμέλειαν εχον περ τς κζητήσεως κα ξιστορήσεως,παρ τν παλαιν γερντων τν πιστατικς πιγνωμνων, τ περ τς βισεως ατο, σπερ κα ν τ γίᾳ ερηται Γραφ· περτησον τν πατρα σου κα ναγγελε σοι τος πρεσβυτρους σου κα ροσ σοι[6]. σα κουσα κα γνων, [ατ] κα ο πατρες μου διηγσαντό μοι[7]· κουον τιν παρ τν γηραιοτρων μοναχν κα τινα δοις μμασι θερουν, τιν δ παρ το ατο γροντος κουσα κα τινα γνωκα παρ το ατ κολουθοντος, οκ λγον καιρν, κα τ δωρ π τς χερας ατο χεόντος· τερα δέ τινα κουον κα παρ το πρεσβυτέρου δελφο ατο Στεφνου, πατρς κατ σρκα ντος το Θεοδρου, ρχιεπισκπου το Ροστβ, τιν δ παρ τν παλαιν πρεσβυτρων τν ληθινν ατοπτν τς γεννσεως ατο κα παιδεας κα στοιχεισεως, τς αξσεως ατο κα φηβεας ως μλιστα τς κουρς ατο· λλοι δ γροντες ατπτες πρχον κα μρτυρες ναμφβολοι τς κουρς ατο κα παρχς τς ρημοπολιτεας ατο κα καταστάσεως ατο ες τν γουμεναν· τν δ λοιπν τεροι τινς μοι ξγγελοι κα φηγητα σαν.

 

И оттолѣ нужда ми бысть распытовати и въпрашати древних старцовъ, прилежно свѣдущих, въистинну извѣстно о житии его, якоже святое глаголет Писание: «Въпроси отца твоего, и възвѣстит тебѣ, и старца твоя, рекут тебѣ».[4] Елико слышах и разумѣх — отци мои повѣдаша ми, елика от старець слышах, и елика своима очима видѣх, и елика от самого устъ слышах, и елика увѣдах от иже въслѣд его ходившаго время немало и възлиавшаго воду на руцѣ его, и елика другаа нѣкаа слышахом и от его брата старѣйшаго Стефана, бывшаго по плоти отца Феодору, архиепискому Ростовьскому;[5] ова же от инѣхь старцевъ древних, достовѣрных бывших самовидцев рожеству его, и въспитанию, и къниговычению, възрасту его и юности даже и до пострижениа его; друзии же старци самовидци суще и свидѣтели неложнии и постризанию его, и начатку пустынножителству его, и поставлению его еже на игуменьство; и по ряду прочим прочии възвѣстители же и сказатели бываху.

 

7. λλ τ πλθη τν το γροντος πνων κα τ κατορθματα ατο θεασμενος, ς φθεγκτος κα πργμων κ το φβου διατελ κα οχ ερσκω τος χρειδεις λγους τος μοους τας πρξεσιν ατο. Πς ν γνοιτ μοι, τ θλίῳ, ες τοτον τν καιρν, λον τν βον το Σεργου κατ τ στοιχον συγγρψαι, πολλ δ κατορθματα κα ναρθμητα ργα ατο διελθεν; Πθεν ρξομαι τς κατ τν ξαν πρξεις κα θλσεις ατο τος κροατας πσας κουστς ποιεν; τ μοι δκαιν στι πρότερον ναμνσαι; τίς λγος πρς παινον ατο κανς εη; Πθεν κτσομαι τν πρς τοιοτον ανον δεξιτητα; Πς γε τοιοτον κα τοσοτον κα δυσαπδοτον ποδσω στρημα, οκ οδα, ε μ ρα πρ τς δυνμεις μου ξεργαζμενος; σπερ γρ οχ οἷόν τστ μικρ νη τ μγα κα βριθ χθον πιτιθμενον βαστσαι, οτως περαρει μου τν δύναμν κα νησιν ποκεμενος λγος.

 

Ино къ множеству трудов старьчих и къ великым исправлениемь его възирая, акы безгласенъ и бездѣленъ в недоумѣнии от ужасти бывая, не обрѣтаа словес потребных, подобных дѣянию его. Како могу азъ, бѣдный, в нынѣшнее время Серьгиево все по ряду житие исписати и многаа исправлениа его и неизчетныя труды его сказати? Откуду ли начну, яже по достоиньству дѣяниа того и подвигы послушателем слышаны вся сътворити? Или что подобает пръвие въспомянути? Или которая довлѣет бесѣда к похвалениемь его? Откуду ли приобрящу хитрость да възможна будет к таковому сказанию? Како убо таковую, и толикую, и не удобь исповѣдимую повѣмь повѣсть, не вѣдѣ, елма же чрез есть нашу силу творимое? Якоже не мощно есть малѣй лодии велико и тяшько бремя налагаемо понести, сице и превъсходит нашу немощь и ум подлежащая бесѣда.

 

8. Ε κα περέχει τν μετραν δεξιτητα [ διήγησις ατη], λλ’ μως δεμεθα το πολυελου κα πανσθενουργο Θεο κα τς χρντου ατο Μητρός, πως συνετσ κα λεσ με, τν παίδευτον κα σνετον, κα δσ μοι λγον ν νοίξει το στόματός μου[8], μ τς ναξιτητς μου χριν λαλοντος, λλ χριν τν εχν τν γων γερντων. Κα τν ατν Σργιον κα τν πανσκιζουσαν ατο χριν τν πνευματικν ες βοθειαν προσκαλομαι, πως ρωγός μοι γένται κα τ λγ ντιλήπτωρ, λλ κα τ ποίμνιον ατο τ θεκλητον, τν κατασιον συνεδραν, τν τν ερν γερντων σνοδον. Τούτοις ν ταπεινώσει προσππτων κα τν πδων ατν πτόμενος, πεχν πγομα τε κα προτρπω. Σφοδρς γρ τς εχς ατν πντοτε ξαιτομαι, πάλαι τε κα νν, τατην μο τν παρχν πιθντος κα τν διγησιν τατην ρεγομνου διηγσασθαι. Κα μηδες μοι π τούτ ποθρασυνομν καταδικαστς γινσθω· μηδατς γ κανς ν εην πρς τοιοτον γχερημα, ε μ γπη κα εχ το σου κενου γροντος λξειε κα πιβαρνειε τν μν λογισμν κα ξεργειε λαλεν κα γρφειν.

 

Аще бо и побѣжаеть нашу худость, но обаче молимся всемилостивому и всесилному Богу и пречистѣй его Матери, яко да уразумит и помилует мене грубаго и неразумнаго, яко да подасть ми слово въ отвръзение устъ моих,[6] не моего ради, глаголюще, недостоиньства, но молитвъ ради святых старець. И самого того призываю Сергиа на помощь и съосѣняющую его благодать духовную, яко да поспѣшникъ ми будет и слову способникъ, еще же и его стадо богозванное, благо събрание, съборъ честных старець. К ним же смирениемь припадаю, и самѣх тѣх подножию касаюся, и на моление призываю и принуждаю. Зѣло бо тѣх молитвъ повсегда требую, паче же нынѣ, внегда сиа начинающу ми начинание и ко ейже устремихся сказаниа повѣсти. И да никтоже ми зазиратель на сие дръзающу будет: ни бо аз самь възможнѣ имам, или доволенъ к таковому начинанию, аще не любовь и молитва преподобнаго того старца привлачит и томит мой помыслъ и принужает глаголати же и писати.

 

9. Σαφστερον δε κα τοτό με επεν, τι κν ν δυνατν τν μν ναξιτητα γρφειν βλτιον, φειλον, γνωκς τν αυτο σθένειαν, μετ φβου ποσιωπν μλλον κα δκτυλον τ στματι πιθεναι, κα μ ξαγορεειν π το στματς μου λγον τν ο καθ’ μοωσιν, μηδ τολμν π τοισδε ποθσεως τς πρ τν ξαν μου. Πλν θυμα κατσχε με κα οκτος εσλθ μοι· ε γρ το μεγλου κα γου γροντος νδοξος κα πολυθρλητος βος πανταχο διαβεβηται, ες τς μακρς χρας κα πλεις θρων πντων νδρα διακεκριμνον κα διώνυμον ατν μολογοντων, λλμως τοσαττη βος ατο γκαταλέλειπται, παραμνων ως το νν γραφος. Προφασιζμην ον τ σιωπ τατα πιδοναι, ν τε τ βθει τς λθης καταβυθσαι. Ἐὰν γρ μ γραφσεται το Γροντος βος, λλγκαταλειφθσεται μα μνήμη ατο, τοτο οδαμς βλψει τν γιον κενον Γροντα, τ μ λαβεν ατν παρμν τν μνεαν τε κα γραφν· ν γρ τ νματα γγραπται ν τος ορανος[9], τούτοις οκ ναγκαον πνθρπων ζητεν τ γραφας μνημομεεσθαι. λλμες ατο ο χρμεθα τοτοις μελοντες τοιατης κα τοσαύτης φλειας. Κα δι τοτο πάντα τατα συλλξαντες ρχμεθα συγγρφειν να κα ο λλοι μοναχοί, οτινες οκ εδον τν Γροντα, ναγνσωσι κα ζηλσωσι τν το Γροντος ρετν κα τ βίῳ ατο πιστεσωσιν· μακριοι γρ, φη, ο μ δντες κα πιστεσαντες[10]. Πλεον δ τν λλων τέρα τις θυμα κατχει με κα νι· ε γ ο γρφω οδτερός τις, φοβομαι τς καταδκης τς ν τ παροιμίᾳ το κνηρο κενου δολου, ς κρυψε τ τλαντον κα κνησεν[11]. δγαθς οτος Γρων, θαυμσιος κα φιλπονος, όκνως δι παντς τν καλν γνα γωνίσατο[12], οδποτε κνσας· μες δο μνον ατο οκ γωνιζμεθα, λλ κκενου τος λλοτρίους κα τομους γνας, τος ν τ βίῳ ατο, κνομεν ναγγελαι δι γραφς κα τος κροατας κουστος τοτους ποισαι.

 

Достоит же яснѣе рещи, яко аще бы ми мощно было по моему недостоиньству, то подобаше ми отинудь съ страхом удобь молчяти и на устѣх своих пръстъ положити, свѣдущу свою немощь, а не износити от устъ глаголъ, еже не по подобию, ниже продръзати на сицевое начинание, еже чрез свое достояние. Но обаче печяль приат мя, и жалость поят мя: толика и такова велика старца свята, пресловуща и многословуща житие его всюду обносимо, и по далним странамь, и по градом, мужа явленна и именита всѣм того исповѣдающим — и за толико лѣт житие оставлено и не описано бяше. Непщевах сиа молчанию предати, яко въ глубинѣ забвениа погрузити. Аще бо не писано будет старцево житие, но оставлено купно без въспоминаниа, то се убо никако же повредит святого того старца, еже не получити ему от нас въспоминаниа же и писаниа: ихже бо имена на небесѣх Богъ написа,[7] симъ никаа же потреба от человекь требовати писаниа же и въспоминаниа. Но мы сами от сего не плъзуемся, оставляюще толикую и таковую плъзу. И того ради сиа вся събравше, начинаем писати, яко да и прочии мниси, яже не суть видали старца, да и тѣ прочтут и поревнують старцевѣ добродѣтели и его житию вѣруютъ; «блажени бо, — рече, — не видѣвше вѣроваша».[8] Пакы же другойци другаа печаль приемлет мя и обдержит мя: аще бо азъ не пишу, а инъ никтоже не пишет, боюся осужениа притчи оного раба лѣниваго, скрывшаго талантъ и облѣнившагося.[9] Онъ бо добрый старець, чюдный страстотръпець, без лѣности повсегда подвигомь добрым подвизаашеся и николи же обленися; мы же не токмо сами не подвизаемся, но и того готовых чюжих трудовъ, еже в житии его, лѣнимся възвѣстити писаниемь, послушателемь слышаниа сиа сътворити.

 

10. Νν ρτι, Θεο βοηθοντος, βουλόμην παγγελαι τ το βου ατο κ τς δας ατο γεννήσεως, τν νηπιτητα κα παιδεαν ατο ν τε τ φηβείᾳ κα τ μοναχισμ κα τ γουμενίᾳ μχρι τς ατο κοιμήσεως, πως μ πιλησθήσεται τηλικατα κατορθματα, μηδ’ βος ατο γνς κα σύχιος κα θερεστος. λλ φοβομαι κα διστάζω ψασθαι το προκειμνου στορματος, συστέλλομαι κα διαπορ πς κα πθεν πιθεναι ρχν τς συγγραφς τατης, τι πρ τν μν δύναμιν τ ργον πβη, σθενος μο ντος κα τχνου κα συντου.

 

Нынѣ же, аще Богъ подасть, хотѣлъ убо бых писати от самого рожества его, и младеньство, и дѣтьство, и въ юности, и во иночьствѣ, и въ игуменьствѣ, и до самаго преставлениа, да не забвена будут толикаа исправлениа его, да не забыто будет житие его чистое, и тихое, и богоугодное. Но боюся усумняся прикоснутися повѣсти, не смѣю и недоумѣю, како бы сътворити пръвѣе начатокъ подписанию, яко выше силы моея дѣло бысть, яко немощенъ есмь, и грубъ, и неразумиченъ.

 

11. μως λπζω ες τν λεμονα Θεν κα τν το γου τούτου κα σου Γροντος μν προσευχν, κα παρ το Θεο ξαιτομαι τν λεον, τν Χριν, τν το λγου δωρεάν, σνεσν τε κα μνμην. Κν Θες δώσ μοι τοτο κα συνετίσ μ κα νουθετίσ, τν χρεον δολον ατο, οκ πελπζω τς γαθς εμενεας κα γλυκεας ατο Χριτος. Ποιε γρ πν ἐὰν θλ κα δναται[13], δυνμενος δωρήσασθαι τος τυφλος τν νβλεψιν, τος χωλος τν βδισιν, τος κωφος τν κον κα τν λαλιάν. Οτος δναται κα τν μν σκοταν καταυγσαι κα τν συνεσαν μου συνετσαι, κα τ δαημονίᾳ μου νταποδοναι τν επραγαν ες τ νομα το Κυρου μν ησο Χριστο το επντος· χωρς μο ο δνασθε ποιεν οδν[14], ζητετε κα ερσετε, ατετε κα δοθσεται μν[15]. Τοτον τν Θεν Κύριον, τν Σωτρα κα Βοηθν μν ες βοθειαν πικαλομαι· κενος γρ στν Θες μν, μεγαλοδτης κα τν γαθν νομες κα τν πλουσων δωρεν δοτήρ, τς σοφας διδσκαλος κα τς σωφροσνης πιδτης, τος συντοις ξηγητής, διδσκων νθρωπον γνσιν[16], διδος τος τχνοις τν πιδεξιτητα, διδος εχν τ εχομν, διδος τ ατουμν σοφαν κα φρνησιν, διδος πσαν δσιν γαθν[17], διδος τ δρημα ατου ες τν φλειαν τν ατουμνων, διδος τος κκοις πανουργαν, παιδ δ νέῳ ασθησν τε κα ννοιαν[18], τι δλωσις τν λγων ατο φωτιε κα συνετιε νηπους[19].

 

Но обаче надѣюся на милосердаго Бога и на угодника его, преподобнаго старца, молитву, и от Бога прошу милости, и благодати, и дара слову, и разума, и памяти. И аще Богъ подасть ми, и вразумит мя, и наставит мя, своего си раба неключимаго, не отчаю бо ся милости его благыя и благодати его сладкыя. Творит бо елико хощет и может, могый даровати слѣпымъ прозрѣние, хромымъ хожение, глухым слышание, нѣмымъ проглаголание. Сице может и мое омрачение просвѣтити, и мое неразумие вразумити, и моему недоумѣнию умѣние подати да убо о имени Господа нашего Исуса Христа, рекшаго: «Без мене не можете творити ничто же; ищите и обрящете, просите и приимете».[10] Сего Господа Бога, Спаса помощника на помощь призываю: тъй бо есть Богъ нашь великодатель, и благых податель, и богатых даровъ дародавець, премудрости наставникъ, и смыслу давець, несмысленым сказатель, учай человека разуму, даа умѣние неумѣющимь, дая молитву молящемуся, даяй просящему мудрость и разумъ, даяй всяко даание благо, даай даръ на плъзу просящимь, даай незлобивымь коварьство и отроку уну чювьство и смыслъ,[11] иже сказание словесъ его просвѣщает и разумь дает младенцем.

 

12. Μχρι το δερο τλεσα τ προομιον κα οτω το Θεο μνσθην· καλν μν γρ στι π Θεο τ ργον ρξασθαι κα ες Θεν πλιν καταλξαι, πρς δ τος δολους ατο διαλγεσθαι κα περ το θεου δολου τν στοραν πραγματεεσθαι. ρξώμεθα ον τ το λγου τοτου κυριτατον, τοι τν μιλαν μν, ς το φηγματος τν παρχν πιθησμενοι. Κα δο τν βον το Γροντς μου σν Θε ρχομαι διηγεσθαι τοσδε.

 

До зде убо окончавше предисловие, и тако Бога помянувше и на помощь призвавше его: добро бо есть о Бозѣ начати, и о Бозѣ кончати, и къ Божиим рабомъ бесѣдовати, о Божии угодницѣ повѣсть чинити. Начнѣмъ же уже основу слова, имемся по бесѣду, еже положити начало повѣсти; и тако прочее житие старцево о Бозѣ начинаемь писати сице.

 

 



[1] Πραξ. ιζ΄, 28

[2] Α΄ Βασ. .....

[3] Β΄ Κορ. θ΄, 15

[4] Πράξ. β΄, 29

[5] Λόγος σκητικός, PG 31, 645.

[6] Δευτ. 32, 7.

[7] Πρβλ. Ψαλμ. οζ΄ 3.

[8] φ. ς΄ 19.

[9] Λουκ. 10, 20.

[10] ωαν., 20, 29.

[11] Πρβλ. Ματ., 25, 24—26.

[12] 2 Τιμ. 4, 7.

[13] Πρβλ. κκλ. 8, 3.

[14] ωαν. 15, 5.

[15] Ματ. 7, 7.

[16] Ψαλ. 93, 10.

[17] ακ. 1, 17.

[18] Παρ. 1, 4.

[19] Ψαλ. 118, 130.